Pancirni prsluci: Zaštita od metka ali i noža

U svojoj borbi za opstanak čovek je oduvek bio izložen napadima, bilo životinja, bilo drugih ljudi. Shvatio je da zaštita postavljena između njegovog tela i protivnika povećava njegove šanse da odbije napad, preživi i da iz sukoba izađe kao pobednik. Na početku su ta zaštitna sredstva bila od drveta, slojeva kože ili kamena i stavljala su se neposredno ispred tela kada je postojala potreba za njima.

Razvojem novih oružja ukazala se potreba za novim načinima zaštite, tako da su već rimski legionari, a potom i srednjovekovni vitezovi nosili profilisane telesne oklope, koji predstavljaju preteču današnjih zaštitnih, balističkih prsluka ili popularno zvanih “pancira”. Pojava “kevlara” pronalaskom vatrenog oružja sve se promenilo i sva do tada poznata sredstva zaštite su postala neefikasna.

Prva poznata i efikasna zaštita protiv vatrenog oružja pojavila se polovinom 18. veka kada su suparnici u dvobojima odevali više mokrih svilenih košulja. Mokra svila se skupljala povećavala otpornost na proboj svojih vlakana i tako predstavljala veću zapreku za zrno iz vatrenog oružja. Ali ta zaštita je, usvaršavanjem vatrenog oružja i municije, uskoro postala nedovoljna.

Nakon dva velika, svetska rata, kada su statistike pokazale da je više od 80 odsto pešadije, najmasovnijeg i najznačajnijeg roda vojske, stradalo od streljačkog naoružanja, krhotina artiljerijskih i minobacačkih projektila, te raznih minsko-eksplozivnih naprava izrada zaštitne individualne opreme za vojnika je postala glavna preokupacija svih svetskih armija.

Pancirni prsluci: Zaštita od metka ali i noža

Stotine i stotine naučnika širom sveta započelo je potragu za novim materijalima koji će omogućiti izradu efikasne zaštitne opreme. I 1964. god. Stephanie Kwolek, hemičarka u čuvenoj američkoj firmi “Du Pont”, otkrila je aramid, novo umetno polietilensko vlakno, koje je imalo pet puta veću otpornost od čelika.

Nekoliko godina kasnije taj materijal se pojavio u serijskoj proizvodnji pod imenom “kevlar” i našao je svoju primenu u vojnoj, avio i automobilskoj industriji. Nakon kevlara vrlo brzo su sintetizovani i drugi materijali slične namene, kao što su stabond, spektra zilon i dyneema fiber, nano kevlar fiber. Za prozvodnju “pancira” materijal se isporučuje u obliku višeslojnog tankog štofa. Princip zaštite se sastoji u tome da materijal deluje kao mreža za zrno iz vatrenog oružja i sprečava njegov prodor u telu.

Pri tome se materijal deformiše i “ulazi” u tijelo i do 40 mm (ovaj fenomen se zbog svog oblika naziva “prst”), pri čemu je a pojava otekotina na telu, pa i povrede poput loma rebara. Zaštitni prsluk izrađen isključivo od kevlara i sličnih materijala može da zaštiti od vatrenog oružja, ali ne i od uboda noža (nož ima deset puta veću probojnu moć od zrna iz vatrenog oružja). Zbog toga se u savremene pancirke ugrađuje i gusta čelična mreža koja služi za zaštitu od uboda.

Zavisno od stepena zaštite, odnosno stepena pretnje, veličine i površine tela koja se štiti, zaštitni prsluci se obično izrađuju u šest veličina (S, M, L, XL, XXL, XXXL), težine od 1 do 13 kg, gde najlakši prsluci pružaju najniži stepen zaštite, dok oni od 10 do 13 kg daju veću zaštitu i pružaju mogućnost umetanja zaštitnih ploča od različitog materijala.

Holandska firma Dyneema je patentirala posebnu vrstu polietilena visoke molekularne gustine (PHMW), sa jačinom čak 15 puta većom od visokokvalitetnog čelika. Dyneema je dakle noviji i sa tehnološkog stanovišta napredniji koncept u proizvodnji sintetičkih materijala, a po karakteristikama i bolji materijal od kevlara. Ali kada se govori o kvalitetu pancira, onda nije reč samo o materijalu nego o kompletnom balističkom prsluku. Svaki od balističkih prsluka, nezavisno od proizvođača ili materijala od kojeg je izrađen, mora da ima oznaku nivoa zaštite, tako da je npr. kevlar prsluk sa većim koeficijentom zaštite bolji od prsluka od dyneema fibera sa nižim stepenom zaštite.

Klase balističkih prsluka

Većina zemalja ima svoje standarde za obeležavanje stepena (nivoa) zaštite balističkih prsluka. Kod nas se prsluci najčešće označavaju prema američkom NIJ (National Institute of Justice) standardu, koji je uobičajen i u NATO armijama.

Shodno toj klasifikaciji prsluk prve klase, koji se nosi ispod odeće i koji obično nose visoki državni funkcioneri i njihovi telohranitelji, najčešće je izrađen od 10 slojeva zaštitnih materijala i pruža zaštitu od delova ručne bombe i pištoljskih zrna. Druga klasa pancira, koji su najčešće deo opreme specijalnih policijskih jedinica, izrađuje se od 25 slojeva tkanine i pored leđa i grudi štiti i stomak, krsta i, eventualno, vrat. Masa im je tri i više kilograma, zavisno od toga da li poseduju dodatne pancirske uloške.

U treću i četvrtu klasu spadaju panciri koje koriste NATO armije. Štite od zrna kalibra 5,56 mm i 7,62 mm, a težina im je do 10 kg. Prsluci četvrte klase imaju mogućnost ugradnje (ubacivanja) pancirskih ploča (metalnih i keramičkih), čime se dodatno povećava zaštita korisnika. Pojedini rodovi vojske (inženjerija), kao i policijske snage koje rukuju eksplozivnim sredstvima upotrebljavaju pancirna odela, težine i do 32 kg, koja su opremljena uređajima za odvod viška toplote koju zrači organizam. Pri izboru zaštitne opreme mora se voditi računa da ona ne sprečava korisnika i ne otežava nošenje oružja i druge opreme. Zaštitna oprema smanjuje mogućnost ranjavanja pokrivenog dela tela i značajno utiče na moral korisnika, jer mu daje potrebni osećaj sigurnosti. Nepisano pravilo za korisnike “pancira” je da trebaju nositi zaštitni prsluk koji će biti adekvatna zaštita na nivou opasnosti od službenog oružja koje nosi njegov korisnik.

Izvor: specijalac.net Autor: konkursi INFO